Maatschappelijke stimulans  

De omgevingsmanager van Rijkswaterstaat, Lammert Postma, merkte dat bij de omwonenden van het project het autobezit en -gebruik laag was, waardoor zij zelf weinig belang hadden bij de ontwikkelingen van de snelweg. Daarom zocht hij naar mogelijkheden hoe het project op een andere manier wat voor hen kon betekenen. Dat lukte door bewoners en lokale ondernemers een rol te geven kinderen uit de buurt bedachten hoe de minister, met hen samen, de aftrap gaf voor het project. Buurtbewoners gaven op en rond de bouwplaats rondleidingen aan bezoekers. Een lokaal startup restaurant werd ingehuurd tijdens de activiteiten. En medewerkers van Rijkswaterstaat en aannemerscombinatie IXAS gaven op de weekendschool gastlessen aan scholieren uit de buurt, bijvoorbeeld over werken in de bouw. 

Weer zwemmen in de Gaasperplas 

Postma onderhield niet alleen contacten met bewoners, hij deed dit ook met betrokken partijen. Zo vernam hij van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht dat de waterkwaliteit van de Gaasperplas een aandachtspunt was. De waterkwaliteit liet te wensen over, onder andere door de rechtstreekse afwatering vanaf de straten van Gaasperdam. De oplossing van waterbedrijf Waternet was: een omleiding aanleggen. Op die manier kon het water vanuit de straatkolken via de omleiding rechtstreeks op de Gaasp worden geloosd in plaats van in de recreatieplas. De omleiding, de Gaaspersingel, kwam er. Door de nieuwe singel verbeterde de waterkwaliteit snel. Sterker nog: de Gaasperplas werd door de Amsterdammers gekozen als plas met het beste zwemwater van Amsterdam. Een mooie bijvangst van het project.

Een vliegend tapijt vol voorzieningen 

Landschapsarchitect Ruwan Aluvihare kwam met het idee om het langgerekte park te ontwerpen als een ‘golvend Arabisch vliegend tapijt’, met een mooie rand en een serie van gevarieerde ruimtes. Verspreid over het oppervlak van dit ‘tapijt’ zijn in samenspraak met bewoners een moestuin en een speeltuin aangelegd. Én een skatepark, met behulp van input van professionele skaters. Daarnaast is er plek voor calisthenics, dans en kunst, met verschillende sculpturen van lokale kunstenaars. Dit alles is met elkaar verbonden via een door-het-groen-slingerend voetpad. Aan weerszijden van het park is een fietspad en op een aantal plekken kun je fietsend het park ‘oversteken’ via flauwe, toegankelijke hellingen. 

“Samen maak je de stad” 

Het uitgangspunt van Aluvihare is dat de inrichting van een plek altijd een vorm van ‘placemaking’ moet zijn: het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte door bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties te betrekken bij de ontwikkeling. Zijn werk start steevast met contact maken met bewoners en hun wensen verzamelen. Zo ook bij het Brasapark. Bewoners gaven aan dat ze ruig en natuurlijker groen wilden in plaats van een ‘aangeharkt’ park. Een andere wens was dat er bomen van verschillende maten zouden worden geplant. Ook een ‘eetbaar landschap’ stond op het wensenlijstje. Aan deze wensen is tegemoet gekomen met onder andere een buurtinitiatief voor een moestuin en de aanplant van 1500 bomen. 

Placemaking kost tijd 

Participatie gebeurde bij het Brasapark niet alleen in de ontwerpfase. Placemaking is een continue proces waarin heldere communicatie met bewoners nodig blijft. Bijvoorbeeld over de vertraging bij de aanleg van voetpaden en de vermeende bodemverontreiniging van de moestuin. Door deze tegenvallers nam het vertrouwen van de bewoners af. Het kostte de gemeente Amsterdam tijd en inspanning om dat vertrouwen terug te krijgen, legde Sam Franklin uit. Ondanks deze haperingen gebruiken steeds meer bewoners het park om te sporten, spelen en ontmoeten. Maar dit gaat niet vanzelf. Het gebruik moet nog groeien, net als het aangeplante groen. De gemeente blijft daarom investeren in tijdelijke events in het park, de betrokkenheid bij beheer en nieuwe buurtinitiatieven.