De Gids Gezonde Leefomgeving – gezondeleefomgeving.nl – komt tot stand onder verantwoordelijkheid van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ontwikkeld door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en het Milieu (RIVM) in samenwerking met Rijkswaterstaat (RWS). De website bevat kennis en data over gezondheid, de leefomgeving en gerelateerde onderwerpen. De inhoud van de Gids wordt zorgvuldig beheerd, aangevuld en geactualiseerd.

Wat kan ik vinden op Gids Gezonde Leefomgeving?

De website Gids Gezonde Leefomgeving deelt kennis en inzicht rondom het beschermen en bevorderen van een gezonde leefomgeving in ruimtelijke plannen. Deze gids biedt:

• Hulp bij de aanpak voor het meenemen van gezondheid binnen de leefomgeving. We helpen je graag op weg met vier stappen binnen Aan de slag;
• Samenwerken: hoe werk je samen met elkaar aan een gezonde leefomgeving? Met onder andere ruimte voor leernetwerken zoals het Netwerk Maak Ruimte voor Gezondheid;
• Aanbevelingen voor gezond ontwerpen voor de (ruimtelijke) professional onder Gezond ontwerpen;
• Overzicht en inzicht in instrumenten die kunnen worden toegepast;
• Per thema bieden we een overzicht van achtergrondinformatie, documenten, organisaties en meer;
• Een overzicht van kaarten, data en informatiebronnen over de gezondheid van een wijk, buurt, gemeente of regio in beeld;
• Voorbeelden en verhalen uit de praktijk; 

Voor wie is de Gids Gezonde Leefomgeving bedoeld? 

Iedereen die een rol heeft binnen ruimtelijke ontwikkelingen, het omgevingsbeleid en daarin gezondheid actief wil meenemen/een plek wil geven. 

Onze voornaamste doelgroep bestaat uit gemeenten, GGD'en, omgevingsdiensten, mensen in ruimtelijke ordening en ontwerpers. Daarnaast is deze gids een bron van kennis en inzicht in een gezonde leefomgeving voor iedereen die daarin geïnteresseerd is.

De Gids is van oorsprong ontstaan uit een samenwerking tussen het RIVM, RWS, GGD GHOR Nederland en het Programma Aan de slag met de Omgevingswet.

Wat verstaan we onder gezondheid?

Bij gezondheid gaat het niet alleen om aan- of afwezigheid van ziekte of beperkingen. Het gaat ook om veerkracht, je kunnen aanpassen en betekenis geven aan je leven. Dat bedoelen we met gezondheid op deze website. We volgen dus de definitie van positieve gezondheid: ‘Het vermogen je aan te passen en je eigen regie te voeren in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven.’ (Wat is het? - Institute for Positive Health (iph.nl))

Wat houdt een gezonde leefomgeving in?

Een gezonde inrichting van de leefomgeving beschermt én bevordert de gezondheid. Een gezonde leefomgeving is een omgeving waar inwoners zich prettig voelen, die uitnodigt tot gezond gedrag en zo min mogelijk negatieve invloed heeft op de gezondheid. Denk aan een omgeving die uitnodigt tot wandelen, fietsen, spelen, ontspannen of elkaar ontmoeten. Andere belangrijke elementen voor een gezonde leefomgeving zijn een goede milieukwaliteit (lucht, geluid) en een goede toegang tot voorzieningen. En voldoende schaduwplekken en plekken om water op te vangen bij extreem weer.

Is er aandacht voor gezondheid in de Omgevingswet? 

Jazeker. Een belangrijk maatschappelijk doel van de Omgevingswet is het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. 

Waarom is het meenemen van gezondheid in omgevingsplannen maatwerk?

Hoe je gezondheid het best een plek geeft in omgevingsplannen, is niet vastgelegd in de wet. Dat is bewust gedaan om ruimte te laten voor maatwerk en om rekening te kunnen houden met toekomstige ontwikkelingen. Elke situatie, omgeving, en het doel van de plek is anders. Overheden en initiatiefnemers moeten dus steeds aandacht hebben voor het onderwerp en de verschillende doelen en ontwikkelingen van een plek. Vragen die hierbij komen kijken zijn bijvoorbeeld: Wat willen we bereiken en met wie werken we daarbij samen? Welke instrumenten zijn in deze situatie het meest geschikt? Wie wonen hier nu en in de toekomst? En waaraan hebben die bewoners behoefte? 

Wat heeft de nationale omgevingsvisie met gezondheid te maken? 

In de nationale omgevingsvisie(externe link) (NOVI) heeft de Rijksoverheid sterke en gezonde steden en regio's als één van de vier prioriteiten opgenomen. Hierin wordt als doel gesteld om de leefomgeving zo in te richten dat deze een actieve, gezonde leefstijl en maatschappelijke participatie bevordert."