Een goede luchtkwaliteit is belangrijk voor een gezonde leefomgeving. Maar wat betekent luchtverontreiniging precies en waarom is schone lucht zo goed voor onze gezondheid? En wat zijn de richtlijnen voor luchtkwaliteit in de openbare ruimte? Via deze themapagina word je doorverwezen naar informatie, kaarten en rapporten over luchtkwaliteit.
Introductie

Wat is luchtverontreiniging?
- Op de RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) pagina vind je een introductie over de luchtkwaliteit in Nederland
- Kennis over de luchtkwaliteit en gezondheid op de website van Atlas Leefomgeving
Hoe wordt de luchtkwaliteit in Nederland gemeten?
Wat zijn de effecten van luchtverontreiniging op gezondheid?
- Vind hier een introductie over de effecten van luchtkwaliteit op gezondheid op de website van het RIVM
- De Volksgezondheid Toekomst Verkenning rapporteert 11.000 vroegtijdige sterfgevallen door de huidige luchtkwaliteit (2018)
- Deze animatie laat zien hoe het RIVM bijdraagt aan de kennis over luchtkwaliteit en gezondheid
Beleid

Internationaal beleid
- Er is een akkoord bereikt voor strengere Europese richtlijnen rond luchtverontreiniging. Deze richtlijn moet nog formeel worden aangenomen, voordat hij van kracht is. De huidige Europese Richtlijnen zijn hier te vinden.
Nationaal beleid
- De Omgevingswet bevat instrumenten en regels die de kwaliteit van de binnen- en buitenlucht bewaken en beschermen.
- Het Schone Lucht Akkoord is een akkoord tussen Rijk, provincies en een groot aantal gemeenten dat zich richt op een betere luchtkwaliteit en een afname van gezondheidsschade.
Lokaal beleid
- Utrecht kiest voor gezonde lucht
- Actieplan Schone Lucht (gemeente Amsterdam)(PDF)
- Herijkte uitvoeringsagenda Gezonde Lucht Regio Utrecht(PDF)
- Op weg naar een gezonde luchtkwaliteit, uitvoeringsprogramma 2020-2030 (Gemeente Nijmegen)
Adviezen
- In 2021 heeft de WHO nieuwe aangescherpte advieswaarden voor luchtkwaliteit gepubliceerd
- Gebruik dit advies (Advies bescherming hooggevoelige groepen) om aan de slag te gaan met lokaal beleid voor gevoelige functies
- De GGD-richtlijn medische milieukunde: Luchtkwaliteit en gezondheid beschrijft de advisering van de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) met betrekking tot luchtkwaliteit
- Het advies van de Gezondheidsraad Gezondheidswinst door schonere lucht uit 2018 vormt de basis voor het Schone Lucht Akkoord
Zo pak je het aan

Er bestaan veel goede praktijkvoorbeelden voor een gezonde inrichting van de leefomgeving in relatie luchtkwaliteit. Je vindt in de Database Gezonde Leefomgeving praktijkvoorbeelden ter inspiratie.
Films
Verhalen
Luchtkwaliteit in beeld

Kaarten over de luchtkwaliteit in Nederland kun je bekijken in de kaartviewer Gezonde leefomgeving.
Op het Samen Meten Dataportaal vind je de meetgegevens van burgerinitiatieven en lokale meetnetten die de luchtkwaliteit meten.
Bekijk de luchtkwaliteit in 2021 op de kaart op Atlasleefomgeving.
Zie het Compendium voor de Leefomgeving voor feiten en cijfers over luchtkwaliteit.
Op luchtmeetnet.nl kun je alle actueel gemeten en verwachte luchtkwaliteit in Nederland vinden.
De stookwijzer adviseert op postcodeniveau wanneer mensen beter geen houtvuur kunnen maken. Aangesloten gemeenten ontvangen via de Stookwijzer meldingen van bewoners wanneer zij last hebben van rook.
Ik wil meer weten over...

- Monitoringsrapportage Doelbereik Schone Lucht Akkoord. Tweede voortgangsmeting (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) 2024)
- Luchtkwaliteit en COVID-19. Een onderzoek naar de mogelijke relaties tussen luchtverontreiniging en de incidentie en ernst van COVID-19 in Nederland (RIVM 2024)
- Het RIVM maakt elk jaar kaarten van de luchtverontreiniging in Nederland. Grootschalige concentratiekaarten Nederland. Rapportage 2024
- De bijdrage van Tata Steel Nederland aan de gezondheidsrisico's van omwonenden en de kwaliteit van hun leefomgeving (RIVM 2023)
- Advies bescherming hooggevoelige groepen (SLA, 2022)
- Gezondheidseffecten van verkeergerelateerde luchtverontreiniging (HEI, 2022)
- Wegverkeer en gevoelige bestemmingen in relatie tot luchtkwaliteit (AWGL, 2022)
Ook interessant

RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
- Luchtkwaliteit
- Luchtkwaliteit en gezondheid
- Houtrook en gezondheid
- Samen Meten
- Luchtvaart en gezondheid
- Industrie en gezondheid
- Veehouderij en gezondheid
GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)
Overig
Introductie
-
Video file high definition Publicatiedatum: 31-05-2023 MP4 | 37.01 MB
-
Filmbestand Publicatiedatum: 31-05-2023 WEBM | 16.58 MB
-
Audio description Publicatiedatum: 31-05-2023 MP3 | 2.14 MB
-
Ondertitelingstekst Publicatiedatum: 31-05-2023 VTT | 3.94 kB
-
Ondertitelingstekst Publicatiedatum: 31-05-2023 SRT | 3.61 kB
In deze animatievideo van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, het RIVM, wordt uitgelegd waarom het RIVM onderzoek doet naar luchtkwaliteit, hoe zij deze metingen uitvoert en wat zij met deze informatie doet. In eenvoudige animaties in heldere, ingetogen kleuren als blauw, geel, wit en rood wordt dit proces verbeeld.
Het logo van Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu verschijnt, een onderdeel van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Beeldtitel:
Luchtkwaliteit en gezondheid
VOICE-OVER: "Goede luchtkwaliteit is belangrijk voor onze gezondheid. Om de luchtkwaliteit te verbeteren en overheden, professionals en burgers daarover te adviseren, moeten we een goed beeld hebben van de luchtkwaliteit en gezondheidseffecten.
Daarom houdt het RIVM bij hoeveel verontreinigende stoffen naar de lucht worden uitgestoten. Ook onderzoeken we hoeveel van deze stoffen in de lucht zitten, waar mensen worden blootgesteld, en wat de gezondheidseffecten daarvan zijn.
Bij vrijwel alles wat we doen, komen vervuilende stoffen vrij. Dit noemen we emissie. Denk aan de uitstoot van het verkeer, de industrie en veehouderij. Allemaal bronnen die onze luchtkwaliteit negatief beïnvloeden.
Het RIVM houdt de emissies van honderden stoffen bij. Zo weten we waar die stoffen vandaan komen. We kijken ook naar de concentraties van die stoffen. Dus: welke hoeveelheden bevinden zich waar, en op welk moment in de lucht?
Om dat nauwkeurig te kunnen bepalen, voeren we metingen uit die voldoen aan internationale afspraken. Maar we kunnen niet overal meten. Daarom gebruiken we ook berekeningen met modellen.
De modellen verbeteren we weer met de meetgegevens. Zo krijgen we een volledig beeld van de luchtkwaliteit in Nederland. Nu, en wat we in de komende jaren verwachten.
Hoeveel verontreiniging mensen binnenkrijgen, ofwel de blootstelling, hangt af van wat zij inademen. Dit bepalen we door de concentraties van vervuilende stoffen te combineren met gegevens over hoeveel mensen er op welke plek wonen. Uiteindelijk onderzoekt het RIVM de gezondheidseffecten van blootstelling aan die stoffen.
Hoe schadelijk is het als iemand wordt blootgesteld aan vervuilende stoffen in de lucht? De data over gezondheid komt van het Centraal Bureau voor de Statistiek of verzamelt RIVM zelf. Door gegevens over blootstelling en gezondheidsklachten te combineren weten we of, en zo ja welke effecten mensen ondervinden. Het RIVM deelt deze kennis met overheden, professionals en burgers.
Beleidsmakers kunnen hiermee maatregelen nemen. Zo draagt het RIVM bij aan het verbeteren van de luchtkwaliteit met uiteindelijk als doel: het realiseren van gezondheidswinst.
Meer weten? Kijk voor meer informatie op op www.rivm.nl/lucht
Het logo van Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu verschijnt, een onderdeel van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.