Gezondheid, veiligheid, voorzieningen en inrichting, groen en water, milieu (waaronder lucht en geluid). 

Te gebruiken in de volgende stappen:

• Huidige situatie plangebied
• Ambitie en visie
• Planvorming
• Monitoring en evaluatie

Zie ook ‘Aan de slag’ voor meer informatie.

Het Beoordelingskader bestaat uit een checklist met 26 vragen verdeeld over vijf hoofdaspecten: de omvang (I), ernst (II) en waardering (III) van de gezondheidseffecten, de mogelijkheden of noodzaak van interventie (IV) en de kosten en baten (V). Het Beoordelingskader wordt voor het betreffende probleem of gebied in concept ingevuld en in een workshop met stakeholders besproken en aangevuld. Op basis van de workshop wordt het Beoordelingskader aangevuld en worden de belangrijkste aspecten bepaald, die bij de afweging van het betreffende probleem een rol spelen.

Het product is een ingevuld Beoordelingskader en een verslag van de discussie tijdens de workshop met daarin de belangrijkste aspecten en argumenten relevant voor de besluitvorming. Daarin staan de punten beschreven waarover consensus is, waarover discussie is en de zaken die nog verder uitgezocht moeten worden. De punten zijn zowel ‘harde’ criteria (zoals kennis over blootstelling en effect) als ‘zachte’ criteria (zoals onrust en de reden daarvoor).  Het Beoordelingskader levert uiteindelijk niet een ‘besluit’ op, maar vormt een basis voor verdere besluitvorming en afwegingen.  

Het beoordelingskader maakt goed zichtbaar waar wetenschappelijke beschouwingen eindigen en beleidsmatige afwegingen beginnen. Lokaal kan hiermee een zorgvuldig besluitvormingsproces met de gewenste structurering en transparantie worden bewerkstelligd.

Het bereiken van consensus bij de deelnemers over de beslissing wel of geen maatregelen te nemen is géén doel. Bij sterk conflicterende belangen is dat ook niet haalbaar. De dialoog die ontstaat tussen verschillende belanghebbenden, deskundigen en overheden kan leiden tot meer begrip voor elkaars standpunten en stimuleert samenwerking en het zoeken naar oplossingsrichtingen.

Emoties kunnen soms behoorlijk oplopen, waardoor het moeilijk is die te scheiden van feiten en om iedereen aan tafel te houden. Het is dan wel belangrijk dat het bevoegd gezag laat zien dat het, alle argumenten gehoord hebbende, een bepaalde keuze maakt. De ervaring leert dat een beslissing die gebaseerd is op het beoordelingskader, op draagvlak kan rekenen. 

Naast algemene gegevens over bijvoorbeeld blootstelling-responsrelaties en de effectiviteit van maatregelen zijn lokale gegevens nodig over o.a. de bronnen in het gebied en de omvang van de blootstelling. Het kost over het algemeen veel tijd en moeite om de juiste informatie te verzamelen. Het loont dan ook alleen de moeite bij complexe problemen. Bij minder complexe problemen kan het Beoordelingskader wel als checklist worden gebruikt.  

Het invullen van het Beoordelingskader vergt expertise van verschillende disciplines, in elk geval van een milieugezondheidskundige. Ook de inzichten van beleidsmakers, bewoners, bronhouders en onderzoekers zijn van belang.  

In sommige gevallen kan gebruik gemaakt worden van een landelijk ingevuld Beoordelingskader, zoals voor veehouderijen. Dit Beoordelingskader kan dan aangevuld worden met lokale gegevens en inzichten. 

Het instrument is in 2002 en 2003 ontwikkeld in opdracht van het Ministerie van VROM Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) en het Ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) binnen het Actieprogramma Gezondheid en Milieu. Binnen dat actieprogramma werd een ontwerp van het Beoordelingskader ingezet dat na positieve ervaringen werd doorontwikkeld tot het uiteindelijke instrument. Lees in dit rapport over hoe het Beoordelingskader werd toegepast op enkele nationale onderwerpen. 

In 2004 constateerde de Gezondheidsraad dat het Beoordelingskader inhoudelijk goed aansloot bij eerdere Gezondheidsraadadviezen waarin het proces van risicobepaling is behandeld. Het advies is terug te lezen op de website van de Gezondheidsraad.  

In opdracht van het RIVM heeft een van de auteurs het gebruik van het Beoordelingskader in 2014 geëvalueerd: Fast, T. (2014) – Evaluatie Beoordelingskader Gezondheid en Milieu. Fast Advies

Het Beoordelingskader en de evaluatie worden ook besproken in het RIVM rapport Gezondheid en veiligheid in de Omgevingswet. 

De methode is in haar huidige vorm uitgebreid getest en heeft zich in de praktijk bewezen. Het instrument wordt dus niet meer verder ontwikkeld. 

Er zijn geen kosten verbonden aan het gebruik van het instrument. De kosten zitten in het verzamelen van de juiste informatie en het door de gebruiker organiseren van workshop(s) en verslaglegging.