Deze vuistregels geven verdieping aan bekende vuistregels voor groen – zoals de 3-30-300 en de richtlijnen uit de Handreiking Groen In en Om de Stad (GIOS) – door in te zoomen op hun relatie met gezondheid. Deze vuistregels zijn voor iedereen die wil werken aan een gezonde groene leefomgeving.
Door de schaarste aan ruimte en het grote aantal functies van de openbare buitenruimte, staat groen onder druk. Dit terwijl groen van waarde is op vele vlakken, waaronder gezondheid. Om groen beter mee te nemen in planprocessen, is behoefte aan (wettelijke) kaders. Er is geen wettelijke groennorm, maar wel bestaande vuistregels of richtlijnen.
Bekend zijn de Handreiking Groen In en Om de Stad (GIOS) en de 3-30-300-richtlijn. Deze vuistregels nemen we als uitgangspunt en voegen gezondheidskundige onderbouwing daaraan toe. Daarmee dragen ze bij aan gezond groen voor iedereen.
visuele samenvatting VR groen
Thema's
Groen, bewegen, ontmoeten, hittestress, wateroverlast, klimaat
Gebruik instrument
Planfase
Te gebruiken in de volgende stappen:
- Huidige situatie plangebied
- Ambitie en visie
- Planvorming
- Monitoring en evaluatie
Zie ook 'Aan de slag' voor meer informatie.
Methode en product
De vuistregels geven meer kennis over hoe straten, buurten en wijken gezond te vergroenen.
Het kan helpen om de vuistregels direct te vertalen naar de lokale context, zodat het gesprek hierover concreet invulling krijgt. Een hulpmiddel daarvoor is de Gezond Groen Wijzer. Dit is een overzicht van verschillende typen groen, van geveltuin tot natuurgebied. Je leest welke groepen inwoners het meeste belang hebben bij welk type groen, en welke gezondheidsvoordelen je kunt verwachten.
Je kunt deze vuistregels en de Gezond Groen Wijzer gebruiken samen met de vuistregels voor een beweegvriendelijke omgeving en de handvatten voor ontmoeten. De vuistregels en handvatten zijn tegelijkertijd door het RIVM ontwikkeld en kunnen elkaar versterken.
Toelichting
Om de meerwaarde van groen te vergroten, is het belangrijk om te vergroenen op verschillende schaalniveaus. Van straat-, wijk- tot regioniveau. En dit in samenhang te bekijken. Daarbij is het goed om te kijken hoe groen gebruikt wordt, denk aan sporten, spelen of verblijven in het groen.
Heb bij het ontwerp en de inrichting oog voor veiligheid, hoeveelheid in relatie tot het aantal mensen dat het gebruikt, kwaliteit, toegankelijkheid en nabijheid. Een divers samengesteld groenaanbod is nodig, zodat het aansluit op de verschillende behoeften van mensen. Belangrijk is om daarbij ook de juiste balans te vinden tussen reuring en rust.
Benodigde gegevens & expertise
De vuistregels zijn door alle professionals die werken aan een gezonde leefomgeving te gebruiken. Er is geen specifieke voorkennis nodig, wel is de Kennisbundeling Groen en Gezondheid een handige bron voor verdieping.
Ruimtelijke data over groenvoorzieningen zijn nodig om te bepalen of gebieden voldoen aan de vuistregels.
Ontwikkeling
Oorsprong en opdrachtgever
De vuistregels zijn ontwikkeld door RIVM. Het project Vuistregels is onderdeel van het Programma Gezonde Leefomgeving (PGLO) in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Evaluatie instrument
Deze vuistregels zijn ontwikkeld samen met de praktijk. Een voorbeeld hiervan is het beleidstraject Groen In en Om de Stad.
In 2026 worden de vuistregels Groen verder getoetst in de praktijk.
Laatste versie
December 2025
Gebruiksvoorwaarden
Er zijn geen aanvullende gebruiksvoorwaarden.
Vragen & contact
Stel je vragen, opmerkingen of suggesties over het instrument via gezondeomgeving@rivm.nl.