Ontmoetingen, gepland of spontaan, dragen bij aan de gezondheid. De openbare ruimte kan hierin een belangrijke rol spelen. Zet in op meer positieve ontmoetingen met deze handvatten en de bijbehorende Ontmoet Wijzer. Ze helpen bij het (her)inrichten van straten, buurten en wijken.
Een knikje naar een voorbijganger, een spontaan praatje met iemand uit de buurt of koffiedrinken met een goede vriend in het park. Ontmoetingen, gepland of spontaan, dragen bij aan de gezondheid. Mensen voelen zich hierdoor minder eenzaam, doen meer mee in de maatschappij en worden vitaal ouder.
Hoe mensen elkaar ontmoeten in de openbare buitenruimte kan op allerlei manieren en plekken. De handvatten zijn daarom ingedeeld in 3 categorieën: verblijven, verplaatsen en vermaken. Het is daarbij niet vanzelfsprekend dat mensen elkaar ontmoeten. Het vraagt om maatwerk en oog voor nuance.
visuele samenvatting Handvatten ontmoeten
Thema's
Ontmoeten, sociale cohesie, toegankelijkheid, veiligheid, sociaal kapitaal, publieke familiariteit
Gebruik instrument
Planfase
Te gebruiken in de volgende stappen:
- Huidige situatie plangebied
- Ambitie en visie
- Planvorming
- Monitoring en evaluatie
Zie ook 'Aan de slag' voor meer informatie.
Methode en product
De handvatten geven meer kennis over hoe een buurt in te richten die positieve ontmoetingen stimuleert.
Het kan helpen om de handvatten direct te vertalen naar de lokale context, zodat het gesprek hierover concreet invulling krijgt. Een hulpmiddel daarvoor is de Ontmoet Wijzer. Dit is een werkblad om in te vullen tijdens een wandeling door de buurt. Het geeft meer inzicht in hoe de inrichting van de buurt ontmoeten faciliteert en waar extra maatregelen nodig zijn.
Je kunt deze handvatten en de Ontmoet Wijzer gebruiken samen met de vuistregels voor een beweegvriendelijke omgeving en de vuistregels voor gezond groen. De vuistregels en handvatten zijn tegelijkertijd door het RIVM ontwikkeld en kunnen elkaar versterken.
Toelichting
Deze handvatten gaan over ontmoeten in de buurt. Ze verbinden de kennis over ontmoeten in de buitenruimte met gezondheid.
Het stimuleren van ontmoeten vraagt altijd om lokaal maatwerk waarbij ontwerp, beleid en sociale dynamieken samenkomen. Te veel nadruk op ontmoeting, kan ook ongewenste effecten hebben, zoals gebrek aan rust of verlies van keuzevrijheid.
Benodigde gegevens & expertise
De handvatten zijn voor alle professionals die werken aan een gezonde leefomgeving te gebruiken. Er is geen specifieke voorkennis nodig.
Voor het gebruik van de Ontmoet Wijzer is het aan te raden om deze te bespreken met een groep professionals met andere achtergronden of expertises. De toepassing van de Ontmoet Wijzer op een locatie vraagt soms om een subjectief oordeel, het is dan verstandig dit te kunnen bespreken vanuit verschillende achtergronden of expertises.
Ontwikkeling
Oorsprong en opdrachtgever
De handvatten zijn ontwikkeld door RIVM. Dit project was onderdeel van het programma Gezonde Leefomgeving.
Evaluatie instrument
Deze handvatten zijn samen ontwikkeld met de praktijk. Tijdens bijeenkomsten, zoals bij Maak Ruimte voor Gezondheid, is met de doelgroep de Ontmoet Wijzer uitgetest.
In 2026 worden de handvatten en de Ontmoet Wijzer verder getoetst in de praktijk.
Laatste versie
December 2025
Gebruiksvoorwaarden
Er zijn geen aanvullende gebruiksvoorwaarden.
Vragen & contact
Stel je vragen, opmerkingen of suggesties over het instrument via gezondeomgeving@rivm.nl.