De Quickscan Gezonde Leefomgeving geeft in één oogopslag een beeld van de gezonde leefomgeving van een wijk of buurt. Dit draagt bij aan het in een vroeg stadium meewegen van gezondheid bij beslissingen rond ruimtelijke inrichting.
De Quickscan Gezonde Leefomgeving helpt gemeenten snel en efficiënt inzicht te krijgen in de samenhang tussen gezondheid en leefomgeving op buurt- en wijkniveau, vooral in stedelijk gebied. De scan maakt gebruik van beschikbare en algemeen toegankelijke informatie, aangevuld met lokale gegevens. Het resultaat helpt in gesprekken over de invloed van de lokale leefomgeving op gezondheid, verantwoordelijkheden, ambities en mogelijkheden voor sturing. Aan de hand van praktijkervaringen, nieuwe inzichten en nieuwe kennis verschijnen regelmatig updates van de scan.
Het instrument wordt regelmatig gebruikt. In eerste instantie met name in Gelderland, maar in de afgelopen jaren ook steeds vaker in andere regio’s, zoals door GGD’en en gemeenten in het kader van o.a. het opstellen van de Omgevingsvisie.
Thema's
Voorzieningen, groen, beweegvriendelijkheid, veehouderij, bodemkwaliteit, verkeer (NO2, geluid), verkeersveiligheid, sociale veiligheid, hitte, industrie, gebiedsbeschrijving. Gebruikers kunnen zelf 3 thema’s toevoegen aan het scoreformulier.
Gebruik instrument
Planfase
Te gebruiken in de volgende stappen:
- Huidige situatie plangebied
- Ambitie en visie
- Planvorming
- Monitoring en evaluatie
Zie ook 'Aan de slag' voor meer informatie.
Methode en product
De Quickscan Gezonde Leefomgeving begint met het maken van een beschrijving van het gebied, bij voorkeur aan de hand van een gebiedsbezoek. Het gaat hierbij om een kwalitatieve én kwantitatieve beschrijving van de wijk of buurt. Bevolkingskenmerken, fysieke kenmerken en bijzonderheden worden beschreven. Vervolgens worden per gezondheidsthema indicatoren benoemd waarmee je snel een beeld krijgt van de situatie per buurt. Per indicator worden de resultaten in verhouding geplaatst via een score in vijf categorieën: -2, -1, 0, +1, +2. Deze score geeft antwoord op de vraag hoe de resultaten zich verhouden ten opzichte van een norm of een gemiddelde wijk of buurt in Gelderland. Het eindresultaat wordt overzichtelijk gepresenteerd in een staafdiagram. Meer details over de methode zijn te vinden op de website.
Toelichting
De Quickscan is een goed toepasbaar instrument om in samenspraak tussen professionals en burgers inzicht te krijgen in de gezonde leefomgeving. Dit draagt bij aan het vroegtijdig meewegen van gezondheid in beslissingen rond ruimtelijke inrichting.
Het is niet te gebruiken als toetsingskader of afvinklijstje of er wel of niet aan een norm, richtwaarde of juridische eis wordt voldaan.
Benodigde gegevens & expertise
Bevolkingskenmerken, gebiedsbeschrijving, leefbaarometer, openbare informatiebronnen over milieu en leefomgeving.
Geen specifieke expertise nodig voor uitvoering van instrument; voor interpretatie en toelichting van resultaten is expertise vanuit de GGD nodig; bewonerservaringen- en beleving zijn belangrijk.
Ontwikkeling
Oorsprong en opdrachtgever
De Quickscan Gezonde Leefomgeving is enkele jaren geleden in opdracht van Provincie Gelderland ontwikkeld door RoyalHaskoningDHV in samenwerking met de drie Gelderse GGD’en. De laatste jaren ligt het beheer van het instrument bij de drie Gelderse GGD’en. De coördinatie ligt bij GGD Gelderland-Midden.
Evaluatie instrument
De Quickscan is in 2017 geëvalueerd en geüpdatet, zodat het instrument ook in andere gebieden in Nederland kan worden gebruikt. Royal HaskoningDHV voerde in opdracht van de Provincie Gelderland een evaluatie uit over het gebruik en toepassingen van de Quickscan Gezonde Leefomgeving. Op basis van de verkregen feedback wordt het instrument regelmatig uitgebreid en aangepast.
Laatste versie
April 2020. Een update over de toekomst van dit instrument wordt nog verwacht.
Gebruiksvoorwaarden
Het instrument met handleiding en scoreformulier kan kosteloos worden gebruikt.
Vragen & contact
Stel je vragen, opmerkingen of suggesties over het instrument via QSGL@vggm.nl
Neem voor overige vragen over lokale data en mogelijkheden voor advisering bij de toepassing van de Quickscan Gezonde Leefomgeving, contact op met de GGD uit de regio. Vraag hierbij naar de afdeling Medische Milieukunde (ook wel Milieu en Gezondheid). Een overzicht van GGD-regio’s en bijbehorende contactgegevens zijn te vinden via: www.ggd.nl